80. rocznica ucieczki i wypędzenia Niemców z Europy Wschodniej

26 marca 2025 roku, na zaproszenie Pełnomocniczki Rządu Bawarii ds. Wypędzonych i Przesiedleńców, dr Petry Loibl, ponad 100 uczestników wzięło udział w forum „Ucieczka i wypędzenie”, które odbyło się w pałacu Prinz-Carl w Monachium. W centralnym wydarzeniu organizowanym w ramach roku pamięci z okazji 80. rocznicy ucieczki i wypędzenia Niemców z Europy Wschodniej uczestniczyła również mniejszość niemiecka z Górnego Śląska. Więcej na ten temat w wywiadzie z Martinem Lippą:

Marcin Lippa: Odpowiedzieliśmy na zaproszenie Pełnomocniczki ds. Wysiedleńców i Przesiedleńców w Rządzie Bawarii – dr Petry Loibl, posłanki do Landtagu Bawarii, którą znamy już od kilku lat. Udaliśmy się do Monachium ośmioosobową delegacją, by wziąć udział w tym sympozjum, w tej konferencji poświęconej 80-leciu ucieczki i wypędzenia Niemców.

Anita Pendziałek: Czy to był jedyny punkt programu wizyty w Monachium?

ML: W planach było jeszcze spotkanie z przedstawicielami Ziomkostwa Górnoślązaków w Monachium. Chcieliśmy między innymi omówić nasz udział w pielgrzymce do Altötting pod koniec lipca tego roku, a także zbliżającą się grudniową uroczystość św. Barbary. Niestety, do spotkania nie doszło, ponieważ przedstawiciele Ziomkostwa mieli inne plany. Jednak odbyłem rozmowę telefoniczną z osobą, która od początku zajmuje się tymi sprawami – panią Gertrud Müller – i myślę, że wszystko omówiliśmy. Otrzymałem też w międzyczasie różne kosztorysy i inne dokumenty, dzięki czemu będziemy mogli wspólnie złożyć wniosek na nadchodzące wydarzenia.

AP: Jakie kwestie zostały omówione podczas sympozjum i czy przedstawiciele mniejszości z woj. śląskiego również aktywnie w nim uczestniczyli?

ML: To sympozjum, a właściwie konferencja, miała bardzo obszerny program – obejmowała wiele różnych wykładów i dyskusji, również z udziałem żyjących jeszcze świadków historii. Było to bardzo interesujące wydarzenie. Na koniec odbyła się debata z udziałem przedstawicieli świata polityki z Bawarii. Uczestniczyło w niej ponad 100 osób. Odbyła się w pałacu Prinz-Carl w Monachium i oczywiście nasza delegacja brała w niej udział. Natomiast jeśli chodzi o wystąpienia czy wykłady – w nich bezpośrednio nie uczestniczyliśmy.

AP: Temat wypędzeń wiąże się również z 80. rocznicą Tragedii Górnośląskiej. Wypędzenia to także jeden z jej elementów. Czy ten temat jest poruszany również na Śląsku, w strukturach mniejszości niemieckiej, podczas projektów i spotkań?

ML: Tak, bardzo często. Takie uroczystości upamiętniające odbywają się już od początku stycznia. Oficjalnie jako TSKN Woj. Śląskiego rozpoczęliśmy obchody rocznicowe konferencją w Katowicach, a w międzyczasie odbyła się także uroczystość w miejscu dawnego obozu przejściowego w Łabędach. Przed nami kolejne wydarzenia upamiętniające: w Toszku, Bytomiu, oczywiście również przy dawnym obozie Zgoda w Świętochłowicach 15 czerwca. Z pewnością spotkamy się też na cmentarzu żołnierzy niemieckich w Siemianowicach.

AP: Brama dawnego obozu w Świętochłowicach ma zostać odnowiona. Czy uroczystości odbędą się w tym miejscu?

ML: Tego jeszcze nie wiemy. Niedawno odbyła się przy tej bramie konferencja prasowa, na której poinformowano, że miasto otrzymało dofinansowanie – bodajże z Ministerstwa Kultury – na renowację tej bramy. Myślę, że ma to związek z naszym wnioskiem, bo to była nasza inicjatywa, by wpisać tę bramę do rejestru zabytków. Mam nadzieję, że zostanie odnowiona, ale czy będzie gotowa do 15 czerwca – co do tego nie jestem pewien. Dlatego rozważamy też możliwość, by główne uroczystości odbyły się w innym miejscu.
 

Fot. Eugeniusz Nagel