160 jubileusz ślubu Johanny i Hansa Ulricha Schaffgotschów (tekst+audio)

13 listopada w Kościele pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Bytomiu celebrowano Mszę Św. z okazji 160. jubileuszu zawarcia związku małżeńskiego Johanny i Hansa Ulricha Schaffgotschów. W uroczystości wzięli udział przedstawiciele rodziny Schaffgotsch z Niemiec. Mszę koncelebrował Biskup Jan Kopiec.  

Górnośląscy Schaffgotschowie byli jedną z najbogatszych rodzin zarówno na Śląsku jak i w Europie. Dzięki nim rozwinął się Bytom i przemysłowy Górny Śląsk. Szczególną postacią dla Górnego Śląska i Górnoślązaków była hrabina Johanna von Schaffgotsch – przez swoją wyjątkowość i fortunę.

 

Śląski kopciuszek

Takim mianem często określana była Johanna. Pochodziła bowiem z rodziny robotniczej, a stała się przedsiębiorcą, szlachcianką, małżonką hrabiego i pochowana została jako jedna z najbogatszych kobiet Górnego Śląska. Hrabina Johanna von Schaffgotsch, z domu Gryzik (niem. Gryczik), urodziła się 29 kwietnia 1842 roku w Porembie (powiat bytomski).

Po śmierci ojca i po tym, jak matka planując kolejne małżeństwo niezbyt interesowała się losem córki, Johanna trafiła do domu przedsiębiorcy Karla Goduli. Dorastała w pałacu w Szombierkach. Bezdzietny Godula wychował i adoptował Johannę Gryzik i zapisał jej w testamencie cały swój majątek. Johanna odziedziczyła fortunę o wartości ok. dwóch milionów talarów, składającą się z  czterech hut cynku, osiemnastu kopalni galmanu i czterdziestu kopalni węgla.  

Po tym jak Johanna poznała i zakochała się w Hansie Ulrichu von Schaffgotsch nadano jej szlachectwo zmieniając nazwisko na Gryzik von Schomberg-Godula i nadano herb (znalazły się w nim błękit i złoto, barwy Górnego Śląska oraz kupla). Nobilitacji dokonał Król Prus Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern. Po zaślubinach Johanna i Hans Ulrich von Schaffgotsch zamieszkali w pałacu w Kopicach. Mieli czwórkę dzieci: Elisabeth, Clarę, Hansa Karla i Eleonorę. Johanna von Schaffgotsch zmarła 21 czerwca 1910 roku w Kopicach, a jej mąż w 1915 roku. Ich małżeństwo zapoczątkowało górnośląską linię Schaffgotschów.

 

Co stało się 160 lat temu?

Podczas jubileuszowej mszy w Bytomiu z ołtarza płynęły same słowa uznania o małżonkach: „Te zaślubiny były początkiem dużych zmian na Górnym Śląsku. Małżonkowie Schaffgotsch swoimi staraniami i funduszami polepszyli życie mieszkańców. Małe wioski zmieniły się w piękne przedmieścia, które kształtowały obszar przemysłowy Górnego Śląska. To obszerny temat, którym, dzięki Bogu, mogą dziś zajmować się historycy”.  

Głos zabrał również potomek rodziny, hrabia Hans Ulrich von Schaffgotsch: „Cóż za szczęście, że dziś możemy wspominać coś, co zaczęło się 160 lat temu.  Cieszy mnie, że ludzie po tylu latach jeszcze ich wspominają. Johanna miała ogromne serce i zawsze pamiętała o tym skąd pochodziła, aż do śmierci. Jej dewizą było: tylko szczęśliwy pracownik wykonuje swoją pracę dobrze”.

Małżeństwo Schaffgotschów bardzo dużo robiło dla mieszkańców. Tworzyli nie tylko miejsca pracy, ale budowali również kościoły, szpitale, szkoły i wiele więcej. Część z tych budynków do dziś istnieje i służy mieszkańcom.

 

Przywrócić pamięci oraz docenić

W czasach PRL nie można było opowiadać o arystokratach, w tym również o Schaffgotschach. Jeżeli już, to opowiadano o nich same najgorsze rzeczy. Po latach milczenia można i trzeba przywracać historię rodziny Schaffgotsch oraz doceniać ich zasługi. Inicjatywa uczczenia 160-tej rocznicy ślubu Johanny i Hansa Ulricha zrodziła się już dwa lata temu, gdy pojawił się temat renowacji mauzoleum w Kopicach, gdzie pochowani byli Johanna von Schaffgotsch i jej mąż.

Więcej o rodzinie, o uroczystościach jubileuszowych i mauzoleum można dowiedzieć się z materiału radiowego, w którym usłyszeć można rozmowę z Aradiuszem Kuzio-Podruckim (historyk, Centrum Kultury Śląskiej w Nakle Śląskim), z Maciejem Mischokiem (opiekun dziedzictwa rodziny Schaffgotsch) oraz z hrabią Hansem Ulrichiem Schaffgotsch:

 

 

Istnieje możliwość wsparcia remontu mauzoleum rodziny Schaffgotsch zarówno poprzez darowiznę na konto bankowe podane na stronie mauzoleumkopice.pl jak i poprzez zakup cegiełki w formie kalendarza w cenie 35 zł (plus koszt przesyłki). Istnieje również możliwość odbioru osobistego. Więcej informacji na stronie internetowej.

 

ap